“ทะเบียนบ้านกลาง” คืออะไร? ถ้ามีชื่ออยู่ในนั้นต้องทำยังไง?

แน่นอนว่าทุกคนรู้จักทะเบียนบ้านกันเป็นอย่างดี แล้วถ้า “ทะเบียนบ้านกลาง” ล่ะ มีใครรู้จักหรือเปล่า? แอดเองก็ต้องบอกตามตรงว่าเพิ่งเคยได้ยินเมื่อไม่นานมานี้โดยบังเอิญ ก็เลยไปหาข้อมูลว่าทะเบียนบ้านกลางคืออะไร? มีความสำคัญยังไง? และวันนี้เราก็จะพาทุกคนไปรู้จักพร้อม ๆ กัน

ทะเบียนบ้านกลาง คืออะไร? 

ใครต้องมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางบ้าง?

“ทะเบียนบ้านกลาง” คือทะเบียนบ้านที่ใช้สำหรับคนที่ไม่มีบ้านเลขที่เป็นของตัวเอง หรือไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านไหนเลย เช่น คนไทยที่ไปอยู่ต่างประเทศเป็นเวลานาน และไม่มีบ้านในไทยแล้ว หรือคนที่ถูกเจ้าบ้านแจ้งย้ายชื่อออกจากทะเบียนบ้านเดิม เนื่องจากไม่มีตัวตนอยู่จริงในบ้านหลังนั้น รวมถึงกรณีที่เจ้าของบ้านคนใหม่ซื้อบ้านต่อมา แล้วต้องการย้ายชื่อบุคคลที่ค้างอยู่ ซึ่งไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเจ้าของใหม่ ออกจากทะเบียนบ้านด้วย

โดยระบบจะนำชื่อไปใส่ไว้ในทะเบียนบ้านกลาง เพื่อให้ยังมีข้อมูลบุคคลในระบบทะเบียนราษฎร์ ซึ่งทะเบียนบ้านกลางจะอยู่ในการดูแลของสำนักงานเขตในกรุงเทพฯ หรือที่ว่าการอำเภอในต่างจังหวัด ตามภูมิลำเนาเดิมที่ระบุในบัตรประชาชน 

ซึ่งถ้าใครมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลาง เวลาจะทำเรื่องอะไรที่ต้องใช้เอกสารแสดงที่อยู่ เช่น สมัครงาน ขอทำบัตรประชาชน หรือทำธุรกรรมบางอย่าง ก็จะต้องอ้างอิงที่อยู่เป็นที่ว่าการเขต หรือที่ว่าการอำเภอแทน ไม่ใช่บ้านเลขที่แบบคนทั่วไปนั่นเอง

มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางส่งผลเสียอะไรบ้าง?

การมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางไม่ได้ทำให้สูญเสียสัญชาติไทย แต่ก็มีผลกระทบหลายอย่าง เพราะถือว่าไม่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่งเหมือนคนทั่วไป ส่งผลให้ทำธุรกรรมบางอย่างได้ลำบาก 

เช่น การสมัครงาน สมัครเรียน ขอสินเชื่อ เปิดบัญชีธนาคาร หรือทำธุรกรรมที่ต้องใช้ที่อยู่ชัดเจน บางกรณีอาจถูกปฏิเสธ เพราะใช้ที่อยู่สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอไม่ได้เหมือนบ้านเลขที่ปกติ 

ที่สำคัญ คนที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางจะไม่มีหน่วยเลือกตั้งประจำตัว ทำให้ไม่สามารถใช้สิทธิเลือกตั้งได้ ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ เพราะระบบเลือกตั้งจะยึดจากที่อยู่ในทะเบียนบ้านเป็นหลัก นอกจากนี้ หากภาครัฐมีโครงการให้เงินเยียวยา หรือแจกสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ การที่ไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน จะทำให้เสียสิทธิในการลงทะเบียนหรือขอรับสิทธิได้เช่นกัน

เมื่อมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลาง ต้องทำยังไง?

ทุกคนคงเห็นกันไปแล้วว่าการมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางทำให้เสียสิทธิต่าง ๆ และได้รับผลกระทบตามมามากมาย ดังนั้น ถ้าใครมีชื่ออยู่ในนั้น แล้วอยากมีที่อยู่เป็นหลักแหล่งเหมือนคนทั่วไป ก็จะต้องหาทะเบียนบ้านที่จะย้ายเข้าไปให้ได้ก่อน

เช่น บ้านญาติ หรือบ้านคนรู้จักที่ยินดีให้เรามีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านของเขาได้ ซึ่งเจ้าบ้านต้องทำเรื่อง “รับย้ายเข้า” ที่สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอตามพื้นที่ของบ้านนั้น ๆ หรือถ้ายังไม่มีบ้านอยู่เลย ก็สามารถขอจดทะเบียนบ้านใหม่ได้ถ้ามีหลักฐานการครอบครองที่ดินหรือบ้านอย่างถูกต้อง เช่น โฉนดที่ดิน หรือใบอนุญาตปลูกสร้างบ้าน 

เมื่อมีทะเบียนบ้านใหม่แล้ว ก็ทำเรื่องย้ายชื่อออกจากทะเบียนบ้านกลางเข้าบ้านใหม่ได้ เท่านี้ก็จะกลับมาเป็นผู้มีทะเบียนบ้านปกติ ไม่ต้องอ้างอิงที่อยู่เป็นสำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภออีกต่อไป

วิธีการย้ายออกจากทะเบียนบ้านกลาง 

สำหรับคนไทยในต่างประเทศ

ถ้าคนที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางกำลังอาศัยอยู่ต่างประเทศ และอยากย้ายชื่อออกไปอยู่ในทะเบียนบ้านปกติ มีสองทางเลือก คือ เดินทางกลับมาทำเรื่องที่ไทยด้วยตัวเอง หรือให้ญาติในไทยดำเนินการแทน

หากกลับมาทำเรื่องเองแล้วปรากฏว่าหนังสือเดินทางหมดอายุ สามารถขอทำหนังสือเดินทางชั่วคราวจากสถานทูต เพื่อใช้เดินทางกลับมาไทยได้ แล้วเมื่อถึงไทยก็ทำเรื่องย้ายชื่อจากทะเบียนบ้านกลางเข้าไปยังทะเบียนบ้านปกติ ตามขั้นตอนทั่วไป

แต่ถ้าไม่สะดวกเดินทางกลับไทย สามารถมอบอำนาจให้ญาติหรือคนที่ไว้ใจทำเรื่องแทนได้ โดยจะต้องไปยื่นคำร้องและเซ็นหนังสือมอบอำนาจที่สถานเอกอัครราชทูตในประเทศที่พำนักอยู่ เพื่อให้สถานทูตรับรองลายมือชื่อ จากนั้นส่งเอกสารกลับมาให้ญาติที่ไทย เพื่อให้ไปดำเนินการย้ายชื่อจากทะเบียนบ้านกลางไปยัง “ทะเบียนบ้านชั่วคราวสำหรับคนที่เดินทางไปต่างประเทศ”

ซึ่งทะเบียนบ้านชั่วคราวนี้ เป็นทะเบียนบ้านที่ผู้อำนวยการทะเบียนกลางกำหนดให้ทุกสำนักทะเบียนต้องมีไว้สำหรับลงรายการของคนไทยที่เดินทางไปอยู่ต่างประเทศ ซึ่งคนที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนนี้ จะได้รับสิทธิทุกอย่างเหมือนคนที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านปกติในไทย รวมถึงมีสิทธิเลือกตั้งด้วย ทั้งนี้ ญาติที่รับมอบอำนาจจะต้องไปทำเรื่องที่สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอในพื้นที่ที่ผู้ย้ายมีภูมิลำเนาเดิมอยู่เท่านั้น

การมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางอาจทำให้เสียสิทธิหลายอย่าง และทำธุรกรรมบางอย่างได้ยาก หากใครมีชื่ออยู่ในนั้น แนะนำให้รีบหาทางย้ายชื่อเข้าไปในทะเบียนบ้านปกติ เพื่อให้มีที่อยู่ที่ชัดเจน และไม่เสียเปรียบ

บทความที่เกี่ยวข้อง

รวมขั้นตอนย้ายทะเบียนบ้านออนไลน์ ง่ายๆ ด้วยแอปพลิเคชัน ThaID สะดวกสบาย ไม่ต้องเดินทาง

ทะเบียนบ้านหาย! ทำตามขั้นตอนง่าย ๆ ขอใหม่ได้ไว ไร้กังวล

วิธีเช็คโฉนดที่ดิน ตรวจสอบแท้ปลอม และความเป็นเจ้าของ

หลักหมุดที่ดินสำคัญแค่ไหน ถ้าถูกเคลื่อนย้ายต้องทำยังไง?